Stichting: Da Vinci schilderde voorganger Mona Lisa
GRONINGEN (Novum/AP) -De in Zürich gevestigde Mona Lisa Stichting wil de wereld overtuigen van haar stelling dat Leonardo da Vinci een vroegere versie van de beroemde Mona Lisa heeft geschilderd. Zeker één deskundige plaatst zijn vraagtekens bij de bevindingen van de stichting.
Onderzoekers van de stichting zijn na 35 jaar onderzoek van de 'Isleworth Mona Lisa' en gebruik van diverse onderzoekstechnieken tot de conclusie gekomen dat het werk zo'n elf à twaalf jaar voor de Mona Lisa werd geschilderd. "Geen enkele wetenschappelijke methode heeft tot dusverre ontkracht dat het schilderij van Leonardo is", zei kunsthistoricus Stanley Feldman, lid van de stichting en auteur van het donderdag verschenen boek Mona Lisa: Leonardo's Earlier Version.
"Met een eenvoudige wiskundige test hebben we ontdekt dat alle elementen van de twee personen (...) zich op precies dezelfde plekken bevinden", aldus Feldman. "Wij denken dat, om zo nauwkeurig te zijn, zo uiterst precies, het niet anders kan dat de persoon die het ene maakte het andere maakte."
Het Isleworth-schilderij - eveneens een portret van een jonge vrouw met een veelbetekenende glimlach - is iets groter dan de Mona Lisa, niet op hout maar op doek geschilderd en heeft helderdere kleuren. De houding, de gevouwen handen, de gezichten, de uitdrukkingen en de kleding zijn op beide werken hetzelfde. De landschappen op de achtergrond verschillen.
Het mysterieuze portret dook in de negentiende eeuw op in de kunstverzameling van een Britse aristocraat - vandaar de naam Isleworth - en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog naar de Verenigde Staten verscheept. Na de oorlog werd het doek in Italië onderzocht. Uiteindelijk eindigde het in een bankkluis in Zwitserland. Daar wordt het al meer dan veertig jaar bewaard.
Martin Kemp, hoogleraar aan de Universiteit van Oxford en Da Vinci-deskundige, liet per e-mail weten dat 'het betrouwbare primaire bewijsmateriaal geen grond geeft voor de stelling dat er "een vroeger" portret van Lisa del Giocondo was'. Met Lisa del Giocondo verwijst hij naar de vrouw die op het wereldberoemde werk van Da Vinci staat afgebeeld.
Kemp plaatste zijn vraagtekens bij de 'aanvechtbare interpretaties' van bronnenmateriaal over het Isleworth-schilderij en zei dat wetenschappelijke analyse niet pertinent kan ontkennen dat Da Vinci het niet geschilderd heeft. Infrarood- en röntgenanalyse wijzen er sterk op dat het schilderij niet van Da Vinci is, aldus de hoogleraar.
"De Isleworth Mona Lisa vertoont niet de subtiele details van het origineel, waaronder de sluier van de zittende persoon, het haar, de doorschijnende stof van haar jurk, de structuur van de handen (...)" schreef Kemp. "Het landschap mist de atmosferische subtiliteiten. Het hoofd heeft, net als alle andere kopieën, niet die ongrijpbaarheid van het origineel."