Zo maak je gemakkelijk en snel een natuurgebiedje in jouw eigen tuin

Door Nationale Recreatiegids / Ilias van Bruggen
14 min
Wat is er mooier dan ontwaken op een zonnige lentedag met het gefluit van vrolijke vogeltjes in de achtertuin? De lente is weer begonnen, dus wordt het weer tijd voor de natuur om haar pracht en praal te laten zien. En dat kan ook in jouw tuin. Maar die moet dan wel de flora en fauna aanspreken. In dit artikel geven wij jou een aantal tips om jouw tuin dier- en natuurvriendelijk in te richten. Een natuurlijke tuin is niet alleen een mooi voor jou, maar je helpt de natuur hier ook nog eens een handje mee.

De natuur naar jouw eigen tuin brengen. Het kan. Maar dan moet je wel de juiste – maar makkelijke en goedkope – stappen zetten. Dus lees snel verder of begin alvast met het wippen van die tuintegeltjes.

Plant lokale planten

Het klinkt heel voor de hand liggend, maar werkt als een trein. Inheemse dieren worden aangetrokken door inheemse planten. Na duizenden jaren zijn lokale planten en dieren volledig op elkaar ingespeeld. Vooral voor bestuivende insecten is dit een cruciaal onderdeel van de natuurlijke tuininrichting. Vlinders leggen hun eitjes alleen op bladeren waar hun rupsjes van eten en bijen bestuiven vaak alleen lokale planten. Zet je deze planten in jouw tuin, dan wordt die veel aantrekkelijker voor dieren om te bezoeken. En zeg nou eerlijk, wat is er mooier in een tuin? Een terrastafel op tuintegels of een groene tuin vol met lokale planten, rondfladderende vlinders en zoemende hommels?

Welke planten passen goed in een Nederlandse tuin? Klaver, Engels gras, duizendblad, viooltjes en dovenetel zijn uitstekende keuzes voor inheemse tuinplantjes. Hiermee heb je kans om allerlei soorten vlinder en bijen te trekken. Ook interessant: afhankelijk van het soort klaver en viooltjes lok je verschillende soorten vlinders en bijen. Let overigens wel op de bodemsoort in je (achter)tuin, dit heeft namelijk ook invloed op de plantensoorten die daar het best groeien.

Moeten alle exotische planten dan direct de tuin uit?

Om het antwoord kort en bondig te houden: nee, dat hoeft niet. Ondanks dat exotische planten niet altijd even nuttig zijn voor de lokale biodiversiteit, zijn er wel grenzen. Het is dus echt niet zo dat je direct alle niet-inheemse planten uit je tuin moet halen. Sommige soorten zijn zo ver doorgekweekt dat ze niet meer van waarde zijn voor de natuur. Een voorbeeld zijn hortensia’s, die vrijwel geen nectar verschaffen voor bijen en hommels. Andere uitheemse planten kunnen dat wél bieden, maar het nadeel is dat deze vaak niet zijn afgestemd op het lokale klimaat. Daardoor hebben ze vaak meer verzorging nodig dan andere planten, of trekken minder insecten. Lokale planten blijven dus uiteindelijk toch de beste keuze voor de lokale biodiversiteit. Hier vind je een lijst met inheemse planten voor in de tuin. De makkelijkste planten zijn vaste planten, omdat deze weinig onderhoud nodig hebben en niet elk jaar vervangen hoeven te worden. Scheelt weer tijd en moeite, want:

Kost een betegelde tuin inderdaad minder moeite?

We hadden het al kort aangekaart: tuintegels. Daar moeten we het toch even over hebben. Veel mensen beargumenteren hun tegeltuinkeuze met vooral gemak in onderhoud. Dat plaatje klopt alleen niet helemaal. Deze tuinen goed onderhouden kost namelijk óók tijd en moeite, al helemaal als het veel regent. In betegelde tuinen loopt het water minder goed weg, wat bij veel regenval voor een groene aanslag op de tegels zorgt. Veel mensen zien dat niet graag en halen die aanslag weg. Het gevolg is wel dat je daar uiteindelijk net zo lang mee bezig bent als het onderhouden van een groene tuin. En als het je toch net zo veel tijd kost, kun je net zo goed je tuin klimaatbewust inrichten. Om er precies achter te komen hoe je gemakkelijk je tuintegels kunt vervangen heeft Milieu Centraal een stappenplan gemaakt. Wil je écht graag tegels in de tuin, zorg dan voor een goed afwateringssysteem om overstroming tegen te gaan, of tegels die water doorlaten. Die hebben vaak grotere gaten en openingen in de tegels. Een andere manier om water goed weg te laten lopen is door een vijvertje aan te leggen. Dan kan het water vanuit de tuin naar een dieper gelegen vijver stromen. En je kunt er ook nog eens leuke vissen in doen!

Houd je tuin ‘rommelig’

Daarnaast is het misschien zelfs makkelijker om een natuurlijk ingerichte tuin te hebben. Het Algemeen Verbond van Volkstuindersverenigingen (AVVN) geeft namelijk als tip om je natuurlijke tuin ‘rommelig’ te houden. Snoeiafval, herfstbladeren en afgevallen takken kunnen lekker blijven liggen of kan je in een hoek van de tuin leggen. Daar halen de diertjes dan weer hun voordeel uit: egeltjes maken hun huisjes vaak in stapels bladeren en vogeltjes hun nestjes tussen de takken van het snoeiafval.

Subsidies

Veel mensen beseffen zich het niet, maar ook hebben steeds meer gemeenten in de smiezen dat een groene tuin veel voordelen biedt, zowel voor biodiversiteit als bijvoorbeeld de temperatuur – vooral in steden. Daarom verschaffen een aantal gemeentes subsidies voor het verduurzamen van de tuin, doen ze mee aan het NK Tegelwippen of bedenken ze andere acties, zoals de Tegeltaxi in Hoogeveen. Of jij in een gemeente woont die hier subsidies voor verleent, check je hier.

Zoals je ziet zijn er dus tal van manieren om jouw tuin niet alleen aantrekkelijker te maken voor dieren en planten, maar ook voor jezelf! Zoek de verkoeling op onder de pas geplante els of ga met je voeten in het vijvertje in de tuin, die je goedkoop hebt aangelegd met subsidie van de gemeente. En die tuintegels die je daar voor hebt gewipt worden gemakkelijk bij jou aan de deur opgehaald door de Tegeltaxi!