Een renaissance voor vakantieparken op de Veluwe: hoe het Kwaliteitsteam het verschil maakte voor Camping Kriemelberg Bushcamp
Door
Redactie Nationale Recreatiegids
33 min
[xx]km
Het Veluwse collectief Vitale Vakantieparken probeert met zogeheten Kwaliteitsteams vakantieparken boven zichzelf uit te laten stijgen. Het maakt onderdeel uit van een nationaal plan van aanpak waarmee het ministerie van Binnenlandse Zaken de verloedering van Nederlandse vakantieparken een halt wil toeroepen. Camping Kriemelberg Bushcamp in Ermelo maakte gebruik van een Kwaliteitsteam. Mede-eigenaar Dian van den Heuvel: "Je onderbuikgevoel volgen is niet genoeg."
Camping Kriemelberg Bushcamp ligt in wat misschien wel het vakantieparkwalhalla van Nederland is: de Veluwe. Elf jaar geleden nam Dian van den Heuvel samen met zijn vrouw Daniëlle de camping over van zijn ouders, zonder dat een van hen een voorgeschiedenis had in die sector; Dian kwam uit de autobranche, Daniëlle uit de makelaardij. "We waren beiden werkzaam geweest in een commerciële omgeving, en dat konden we op veel momenten goed toepassen." Met een frisse kijk op zaken begonnen ze aan het ondernemersavontuur. Ondertussen waren er veel branchegenoten waarbij alertheid op een laag pitje was gezet. Veranderingen in de vakantiemarkt werden niet of veel te laat opgemerkt, met alle gevolgen van dien.
Een derde niet toekomstbestendig
Uit een onderzoek van ZK Leisure Consultants afgelopen najaar kwam naar voren dat ruim een derde van de Nederlandse vakantieparken niet toekomstbestendig is. Ze kampen veelal met achterstallig onderhoud, illegale bewoning en criminaliteit. De omvang van het probleem is zo groot, dat er inmiddels een nationaal plan van aanpak is: de Actie-agenda vakantieparken 2018-2020. Deze werd onder meer ondertekend door Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken, gedeputeerden van de provincies Drenthe, Gelderland en Noord-Brabant, de Vereniging voor Recreatieondernemers Nederland (RECRON) en GGD Nederland. Het maakt meteen duidelijk dat de omvang van de problemen groot is, en dat een groot aantal partijen er veel aangelegen is dat er iets aan gedaan wordt. Zaken als economie, welzijn en ruimtelijke ordening zijn allemaal gebaat bij florerende vakantieparken, zo valt te lezen in de Actie-agenda. Want: parken die slecht functioneren vormen een bedreiging voor de aantrekkelijkheid van de sector (economie), het sociale leefklimaat (welzijn) en kwaliteit van de openbare ruimte (ruimtelijke ordening).
De ondertekende Actie-agenda. In het midden minister Ollongren van Binnenlandse Zaken. Embedded beeld: BZK / Rob Acket
Goedkope vliegvakanties
Wat de oorzaak is van de problemen waar veel vakantieparken mee kampen is niet altijd eenvoudig aan te wijzen. Feit is dat steeds meer Nederlanders de afgelopen decennia hun vakantie over de grens zijn gaan vieren, mede door toedoen van goedkope vliegvakanties. Binnenlandse vakantieparken ontvingen daardoor steeds minder gasten, waardoor inkomsten daalden. Het uitblijven van inkomsten werd in eerste instantie vaak opgevangen door te bezuinigen op onderhoud en moderniseringen, maar dat betekende vaak ook het startschot voor een neerwaartse spiraal: door uitblijvende investeringen werden deze parken geleidelijk steeds minder aantrekkelijk, met nog meer leegstand tot gevolg.
Fort Oranje
Om de problemen toch het hoofd te bieden gingen veel van deze parken ertoe over arbeidsmigranten en asielzoekers te huisvesten – een noodgreep met verstrekkende gevolgen. Van den Heuvel: "Wanneer je je oude spul maar blijft doorverkopen en doorverkopen en doorverkopen, dan werk je ook in de hand dat er mensen illegaal komen wonen; vaak zijn dat allemaal probleemgevallen, dan krijg je een beetje zo'n Fort Oranje-idee. Als ze er eenmaal inzitten, dan zijn ze er ook moeilijk weer uit te krijgen." Het Noord-Brabantse Fort Oranje geldt zo'n beetje als hét schrikbeeld binnen de branche, en is waarschijnlijk het bekendste voorbeeld van een verloederd vakantiepark. Mede door reportages van SBS6 werd het in 2017 ontruimd, nadat deze aan het licht hadden gebracht dat Fort Oranje gebukt ging onder veel criminaliteit, slechte leefomstandigheden en een gebrek aan sociale veiligheid.
Het zijn allemaal zaken die op de Kriemelberg niet aan de orde zijn, maar helemaal een ver-van-zijn-bedshow is het voor Van den Heuvel ook niet: de Veluwe kent eveneens veel probleemgevallen. Of zoals hij het met enig gevoel voor eufemisme zegt: "Er zijn veel mooie bedrijven, maar er zijn ook bedrijven die wat anders worden gebruikt dan eigenlijk de bedoeling is."
Een verschillende kijk op zaken
Kriemelberg Bushcamp is een camping in Ermelo, midden in de bossen op de Veluwe. Er zijn 120 vaste objecten, veelal stacaravans, die in het bezit zijn van mensen, en er zijn zo'n 25 accommodaties die verhuurd worden. Daarnaast zijn er veel toerplekken: kampeerplaatsen, voor mensen die met eigen onderdak komen, zoals tent of caravan. Vaste bewoning is er niet op het park. Er zijn veel extra voorzieningen, zoals een winkel, horeca, volleybalveld en skelterbaan. De camping werd in 1996 gekocht door de ouders van Dian van den Heuvel; veteranen in het vak die eerder al een camping in Friesland hadden gerund. "M'n ouders namen het over van twee oudere dames; die hadden niet meer echt de drive om er iets van te maken. De camping bestond toen hoofdzakelijk uit stacaravans; toerplekken waren er nauwelijks." Daar werd vlot verandering in gebracht: er werd zwaarder ingezet op toeristisch kamperen, omdat daar relatief meer op te verdienen valt dan op vaste plaatsen. Na ruim tien jaar, in 2007, nam Dian samen met zijn vrouw Daniëlle de camping over. Zij breidden het terrein verder uit, van zeven naar tien hectare, en plaatsten al vrij snel een gloednieuw, luxe toiletgebouw: "Ik weet nog goed dat mijn vader zei: 'Joh, dat toiletgebouw, is dat niet wat gek? Je hebt nu toch ook je mensen?' Maar ik denk dat als we dat niet gedaan hadden, we een paar jaar later de boot hadden gemist."
Kindersanitair in het luxe toiletgebouw op de camping.
Achteroverleunen is geen optie
Het aanvoelen van de tijdsgeest is van groot belang, omdat de concurrentie groot is, zeker op een plek met een grote vakantieparkdichtheid als de Veluwe. Onderscheidend en zichtbaar zijn, niet in de laatste plaats digitaal, is noodzakelijk. "Mijn vader riep altijd: 'Als je in het ANWB-boekje staat als camping en je kent de directeur van de VVV, dan heb je wel zo'n beetje de hele markt te pakken'. Maar dat is nu niet meer toereikend." De verschillende kijk op zaken door vader en zoon Van den Heuvel illustreert hoe de vakantieparkensector is veranderd. Niets doen is zo gedaan, maar met een laissez-faire-bedrijfsvoering red je het tegenwoordig niet meer. Van die gedachte doordrongen besloten de eigenaren van de Kriemelberg het Kwaliteitsteam van Vitale Vakantieparken in te schakelen.
Het Kwaliteitsteam in de praktijk
De Ontwikkelingsmaatschappij Vitale Vakantieparken, zoals het samenwerkingsverband tussen Veluwse gemeenten voluit heet, werd in 2014 opgericht om de vakantieparkensector weer de weg omhoog te laten vinden. Na verkennende jaren werd het Kwaliteitsteam Vitale Vakantieparken opgericht, dat ten doel heeft ondernemers te helpen die hun bedrijf willen verbeteren, en daar een frisse blik bij kunnen gebruiken. Van den Heuvel legt uit hoe dat in de praktijk gaat, en wat hun insteek was: "We wisten al: we hebben een heel mooi bedrijf, op een hele mooie plek, waar mensen graag naar terugkomen, maar: Hoe krijgen we die mensen nou bij ons? Hoe kunnen we ons als relatief klein bedrijf marketingtechnisch onderscheiden van anderen? Met die vraag zijn we naar het Kwaliteitsteam gegaan."
Onderbuikgevoel volgen is niet genoeg
En daarmee voldeed de Kriemelberg aan de starteis die wordt gesteld aan deelname: een vakantiepark moet geholpen willen worden. Om daar achter te komen is er een intakegesprek. Daarna komt een bedrijfsbezoek, gevolgd door de daadwerkelijke coaching, waar veertig uur voor staat. Deelname aan het programma kost duizend euro. Van den Heuvel vertelt hoe dit bij hen verliep: "In december 2017 is het Kwaliteitsteam langs geweest om ons hele bedrijf door te lichten. Ze kwamen met een groep experts, waaronder een architect, iemand die naar het groen kijkt, een financiële man, een marketingexpert en iemand die naar de ontwikkeling van je bedrijf kijkt. Met hen hebben we veel gesprekken gevoerd, met name over wie we zijn en wat we willen. Daar kwam ook uit naar voren we veel op onderbuikgevoel doen, ook omdat veel voor ons nog steeds nieuw is. Dat heeft over het algemeen niet verkeerd uitgepakt, maar tijdens het bezoek van het Kwaliteitsteam werd ook duidelijk: het is niet genoeg. Het is ook goed om plannen te onderbouwen, met name financieel: wat stop je erin, en wat verwacht je dat het gaat opleveren. Als dat inzichtelijk is gemaakt durf je vaak meer."
Eye-openers
Nog een eye-opener was het reserveringssysteem van de site dat niet goed bleek te functioneren: "We zagen dat mensen best wel lang op onze site bleven, vervolgens gingen ze over tot reserveren, maar tíjdens het boeken werd er afgehaakt. En toen zagen we: als zo'n reserveringssysteem als te ingewikkeld wordt ervaren, dan haken mensen af, en dan ben je ze kwijt. Zonde, want de interesse in de camping was er blijkbaar dus al wel." Sinds kort is er een nieuwe website in de lucht, met een ander boekingssysteem: hiermee moeten de problemen verholpen zijn. En er is nog meer veranderd op de website: "Een van de sterke punten van onze camping is dat we een familiebedrijf zijn: we doen het samen, we hebben twee kinderen, m'n ouders wonen nog op het bedrijf; ook het Kwaliteitsteam was hier enthousiast over. Maar zei tegelijk: Waarom heb je dan geen foto van je gezin op de website? Als je een familiebedrijf bent, dan moet je dat ook uitstralen, onder andere op de website. Dat hebben we nu gedaan."
Daniëlle en Dian van den Heuvel met hun twee kinderen
Bezoek aan branchegenoten
Het zijn met name dit soort inzichten waar volgens Van den Heuvel de meerwaarde van het Kwaliteitsteam inzit: "Het zijn allemaal dingen waar je niet zo snel bij stilstaat, maar waar je dan wel van denkt: eigenlijk is dat wel zo. Hier kunnen we wat mee." Dat gold ook voor de bezoeken aan branchegenoten: "Heel 2018 hebben we gebruikt om onder andere bedrijfsbezoeken te brengen, we zijn bij zo'n vier of vijf campings wezen kijken, ondernemers gesproken, en op basis daarvan hebben wij weer besloten wat voor type klanten wij graag naar onze camping zouden willen halen." Zonder tussenkomst van het Kwaliteitsteam zou zo'n verkenning van het werkveld vermoedelijk niet zo snel hebben plaatsgevonden.
Een investering die zich uitbetaalt
Van den Heuvel is dan ook enthousiast over het Kwaliteitsteam: "Vaak denk je als ondernemer: dat kan ik allemaal wel zelf, daar heb ik niemand anders voor nodig. Maar ik denk dat het heel goed is om een keer van zo'n groep professionals en specialisten te horen wat hun visie is op jouw bedrijf." Van den Heuvel stelt wel dat het goed is om een duidelijke hulpvraag te hebben: "Dan kun je gericht te werk gaan, en dan is het die duizend euro altijd waard. Je krijgt er zoveel advies en inspiratie voor terug. Daarbij: de mensen van het Kwaliteitsteam hebben echt kennis, en ze doen het op een hele leuke manier, nooit veroordelend of betweterig in de trant van 'we gaan wel even vertellen hoe jullie het moeten doen'. Hun uitgangspunt is eerder: 'Wij kunnen wel advies geven, maar uiteindelijk moeten jullie het doen, want het is jullie bedrijf'."
Meer informatie over de Kwaliteitsteams is te vinden via de website van Vitale Vakantieparken. De nieuwe website van Camping Kriemelberg Bushcamp is inmiddels in de lucht: www.kriemelberg.nl.
© Nationale Recreatiegids
